Popüler kültürde birçok yapımda atıfta bulunan, tıpta beyin ile ilgili yapılan araştırmalara örnek teşkil eden Amerikalı demiryolu ustası Phineas Gage'in ilginç öyküsü sosyal medyada zaman zaman merak ediliyor.
Popüler kültürde birçok yapımda atıfta bulunan, tıpta beyin ile ilgili yapılan araştırmalara örnek teşkil eden Amerikalı demiryolu ustası Phineas Gage'in ilginç öyküsü sosyal medyada zaman zaman merak ediliyor. Netflix'in fenomen dizisi Stranger Things'in ikinci sezonunda geçen Phineas Gage isimli Amerikalı demiryolu ustasının ilginç öyküsünü sizler için araştırdık.. İşte detaylar;
Phineas Gage kimdir?
9 Temmuz 1823 yılında Amerika'da dünyaya gelen Phineas Gage isimli demiryolu işçisi sıradan olan hayatı geçirdiği bir iş kazası sonrası aradan geçen sürelere rağmen halen tıpta literatüre geçen durumuyla araştırılmaya devam ediyor. 13 Eylül 1848'de Gage, Rutland & Burlington Demiryolu için Vermont eyaletinin Cavendish kentinin dışında mıcır katmanı hazırlığı için kaya patlatmakta olan bir grup işçinin ustası olarak çalışmaktaydı. Yine o gün görevini icra etmek için sahada işinin başında olan Gage, mıcırların patlatılması esnasında kullandığı demir levyenin beynin sol lobunu parçalamasıyla dünyada "Amerika'daki levye vakası"nın sembol ismi olarak tanınmaya başladı.
Gage'in bu kazanın ardından kişiliğinde tamamen değişme olduğundan artık arkadaşları kendisine "Bizim Gage" diyemediklerinden bahsetmişlerdir. Bu durum bugün bile yapılan beyin araştırmalarında örnek vaka olarak kayıtlara geçmiştir.
Bu vaka "merakımızı tüm öteki vakalardan daha çok kamçılayan, prognozlarımızı sarsan, hatta fizyolojik doktrinleri tamamen yıkan bir vaka" olarak değerlendirilmiştir. Phineas Gage beyinle, özellikle serebral bölümlerle, ilgili 19. yüzyılın ortalarında yürütülen tartışmaları etkilemiştir ve beynin belirli bölümlerine gelecek zararın kişiliği ve davranışı etkileyebileceğini ortaya koyan ilk vakadır.
Gage, nöroloji, psikoloji ve ilgili bilim dallarının eğitim programlarında yer edinmiş bir vakadır; kitaplarda ve akademik makalelerde sıklıkla kendisinden söz edilir. Bunun yanında popüler kültürde de görece küçük bir yeri vardır. Vakayla ilgili bilinen gerçekler oldukça azdır; buna karşın, beyinle ve zihinle ilgili birbirine tamamen karşı duran kuramların desteklenmesinde uzun yıllardır bu vakaya atıfta bulunulur. Yapılan bir anket Gage'le ilgili yapılan sunumlarda - son zamanlarda bile - genellikle alabildiğine çarpıtılmış, abartılmış ve hatta gerçekle taban tabana ters bilgilerin kullanıldığını ortaya koymuştur.