Cevabı hemen verelim ve ondan sonra konuya geçelim: Hayır, Romalılar imparatorluÄŸun sınırlarının nerede baÅŸlayıp nerede bittiÄŸini bilmiyorlardı. Çünkü sınır diye bir kavram yoktu.

Fenoreporter - Dış Haberler Servisi

1500’lü yıllara kadar dünyada ne sınır vardı, ne de sınır kavramı. Sınırlar ilk kez 7 Haziran 1494’te Ä°spanya ile Portekiz arasında Papa 6’ncı Alexndre’ın gözetiminde Tordesillas’ta imzalanan anlaÅŸmayla ortaya çıktı. Büyük coÄŸrafi buluÅŸlar dönemiydi ve bu buluÅŸlara dayanarak dünya Ä°spanya ile Portekiz arasında paylaÅŸtırılıyordu.

Bu anlaÅŸma Kristof Kolomb’un Bahamalar’da bir çok adayı ve Bahama Denizi’ni keÅŸfetmesini saÄŸlayan ilk seferinin (1492-1493) ardından geldi. Ä°spanya ve Portekiz o dönemde Avrupa’nın tek sömürgeci devletleriydi. Portekiz 1410 yıllarından itibaren Batı Afrika kıyılarını keÅŸfetmeye baÅŸlamış, Kanarya Adaları’nın güneyindeki tüm bölgelerin sahibi olduÄŸu Papa tarafından onaylanmıştı.

1493’te sorun, Afrika’nın batısında , yani anavatandan binlerce kilometre uzaklıkta toprakların paylaşımıydı. Tordesillas AnlaÅŸması ile YeÅŸil Burun Adaları’nın 1770 kilometre batısına düÅŸen bir meridyen sınır kabul edildi. Bu kağıt üstündeki sınırın batısındaki bölgeler (Kolomb’un keÅŸfettikleri dahil) Ä°spanya’ya bırakıldı, doÄŸusundaki bölgeler ise Portekiz’e. Yani, Afrika kıtasının batısı Portekiz’indi, Amerika kıtası ise Ä°spanya’nın. Tek istisna: Brezilya, Portekiz’e kalıyordu, çünkü orayı Portekizli denizci Pedro Alvares Cabral keÅŸfetmiÅŸti.

DiÄŸer Avrupa güçleri, özellikle Ä°ngiltere ve Fransa, Tordesillas AnlaÅŸması’nı hiç tanımadılar. Ä°kisi de bir süre sonra Amerika kıtasına el attılar. Onların ardından Hollanda devleti doÄŸdu ve o da Ä°spanya-Portekiz anlaÅŸmasını tanımayı reddetti.

Sınır kavramı ortaya çıkınca, sıra onun belirleneceÄŸine geldi. ÇeÅŸitli dayanak noktaları kullanıldı: Deniz, ırmak, daÄŸ, çöl gibi. Ama bazen bir bölgenin sahipliÄŸi için savaÅŸlar çıkmaya baÅŸladı. ÖrneÄŸin, 10’uncu yüzyılda bir iç savaÅŸ nedeniyle Bizans Ä°mparatorluÄŸu bir çok devlete bölündü.

Biz yine konumuzun başına dönelim. Bir Romalı, imparatorluk sınırları içinde olup olmadığını nasıl biliyordu? Cevap: Bilmiyordu! Tarih kitaplarındaki Roma Ä°mparatorluÄŸu haritası sizi yanıltmasın. O tarihte ne harita vardı, ne de o haritalarda çizilen sınırlar.